Tác giả ‘Where the Crawdads Sing’ viết từ tình yêu thiên nhiên

Trong chuỗi sự kiện RiverRun thường niên để hướng tới Ngày Trái đất 22/4, nhà văn Delia Owen được chọn làm khách mời buổi hội thảo về vấn đề bảo vệ môi trường nước tổ chức tại khu triển lãm The Kennedy Center tại Washington, Mỹ.

Nhắc đến Where the Crawdads Sing, nhiều người sẽ liên tưởng đến nét đẹp của vùng đồng lầy hoang dã ở miền Nam nước Mỹ thập niên 1960. Ngoài việc thể hiện tình yêu thiên nhiên, nhà văn người Mỹ còn muốn nói về sự độc lập và sức mạnh của phụ nữ trong bối cảnh chịu nhiều sự chèn ép, áp đặt của xã hội. Cuộc đời của nhân vật Kya với những biến cố về gia đình, tình yêu và cả vụ án giết người mà cô bị buộc tội được Delia Owens khắc họa trong sách. Tác phẩm nằm trong tủ sách của minh tinh Reese Witherspoon và đã bán được hơn 15 triệu bản, trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất mọi thời.

Thành công đó giúp sách được chuyển thành phim điện ảnh, ra mắt năm 2022. Dưới sự nhào nặn của nữ đạo diễn Oliva Newman, được giới chuyên môn đánh giá cao.

 

 

Xa Ngoài Kia Nơi Loài Tôm Hát Where The Crawdads Sing Trailer

Không chỉ là nhà văn, Delia còn là nhà động vật học và nhà bảo tồn thiên nhiên nổi tiếng. Sinh năm 1949, Owens lớn lên ở Thomasville phía Nam Georgia. Việc được nuôi dưỡng trong môi trường gần gũi với tự nhiên đã góp phần nên tình yêu khám phá thiên nhiên trong con người Owens. Để theo đuổi đam mê, bà chọn chuyên ngành nghiên cứu sinh vật học tại Đại học Georgia, trước khi hoàn thành bằng Thạc sĩ ở đại học University of California, Davis.

Theo tờ New Yorker, năm 1974, sau khi bán đi tài sản của mình và sử dụng số tiền kiếm được để đến Johannesburg, Nam Phi, Delia cùng chồng Mark Owens đã chọn thung lũng hẻo lánh Deception ở sa mạc Kalahari thuộc Botswana làm nơi nghiên cứu. Trong quá trình làm việc, họ phát hiện một khu vực mà những kẻ săn trộm thường xuyên giăng bẫy để giết hại động vật.

Delia và Mark đã thúc giục những người đứng đầu chính phủ Botswana phải hành động. Quả thực chính phủ Botswana đã hành động, nhưng theo cách mà Delia không hề nghĩ tới. Sau khi được triệu tập đến thủ đô Gaborone, Delia và Mark được thông báo bị trục xuất khỏi đất nước. Nguyên nhân là bởi việc nêu lên vấn đề cùng sự kêu gọi trợ giúp từ bên ngoài của nhà Owens khiến giới quan chức Botswana không hài lòng. Họ nhìn nhận đây là hành động làm “xấu hình ảnh quốc gia”.

Rời Botswana, gia đình Owens tiếp tục gặp sóng gió trong việc đấu tranh cho vấn nạn săn bắn động vật trái phép ở Zambia. Theo ghi nhận của nhà báo Jeffrey Goldberg của tờ The Atlantic, mọi thứ ban đầu diễn ra thuận lợi khi nhà Owens chủ động xây dựng mối quan hệ tốt với người địa phương, kêu gọi tài trợ, mở các lớp học về thiên nhiên và hướng dẫn người dân làm nông nghiệp. Nỗ lực của nhà Owens cuối cùng cũng được chính phủ Zambia ghi nhận với tên gọi “kiểm lâm viên danh dự”.

Đó là thành quả cho những cố gắng của nhà Owens nói chung và cá nhân Delia nói riêng. Bất chấp khó khăn và cả sự nguy hiểm, nhà văn vẫn quyết hành động để bảo tồn thiên nhiên. Trong Where the Crawdads Sing, Kya đã bảo vệ căn nhà, cố gắng giữ lấy sự hoang sơ của đồng lầy trước ý đồ xâm chiếm từ những ông chủ doanh nghiệp. Và không chỉ có vậy, “cô gái đồng lầy” còn tranh đấu tới cùng trước những sóng gió cuộc đời, dù cho bản thân là nghi phạm sát hại người tình cũ.

Nhiều ý kiến cho rằng, vụ án mạng trong cuốn sách là ảnh hưởng của một sự việc có thật liên quan tới quãng thời gian Delia sinh sống tại Zambia. Mọi thứ bắt đầu được chú ý từ chương trình dài một giờ đồng hồ của đài ABC, phát sóng vào tháng 3/1996. Tập phim tài liệu có tên Deadly Game: Câu chuyện của Mark và Delia Owens, kể về cuộc sống và công việc ngăn chặn những kẻ săn trộm có vũ trang của nhà Owens.

Và ở một phân cảnh hiếm khi xuất hiện trên sóng truyền hình, ê-kíp đã ghi lại cảnh một kẻ săn trộm bị bắn chết bởi hai phát đạn khi các kiểm lâm tuần tra đêm. Những trinh sát và nhân viên an ninh trong khung hình đều bị làm mờ. Một nhân chứng từng phát biểu trên tờ New York Times khẳng định: Mark Owens là người bắn phát súng đầu tiên, trong khi Delia Owens cũng có mặt tại hiện trường.

Sau khi tập phim được chiếu, vô số ý kiến trái chiều nổ ra. Dù săn bắn động vật là một tội ác, song việc thẳng tay “kết án tử” cho những người này đã vượt qua lằn ranh về chuẩn mực đạo đức, pháp luật. Mùa hè 1996, cảnh sát quốc gia Zambia đã mở cuộc điều tra. Dù vậy, vụ việc không đi đến đâu bởi vô số khó khăn, như việc xác nạn nhân và dấu vết tại hiện trường đã biến mất. Cuối cùng, Delia và Mark không đối mặt với bất kỳ cáo buộc nào sau này.

Đến năm 2018, Delia xuất bản Where the Crawdads Sing. Giống như nhân vật Kya, nữ nhà văn nhân có tình yêu mãnh liệt với các loài sinh vật và sẵn sàng tranh đấu để bảo tồn thiên nhiên. Nhưng khác với cái kết sáng tỏ về cuộc đời “cô gái đồng lầy”, câu hỏi về những gì mà Delia Owens 1949 đã thực sự trải qua tại Zambia vẫn chưa có lời đáp.

Trước khi vươn tới đỉnh cao với cuốn tiểu thuyết, Delia Owens cũng được biết đến qua những cuốn hồi ký nói về thiên nhiên hoang dã ở châu Phi như The Eye of the Elephant, Secrets of the Savanna và nổi bật nhất là Cry of the Kalahari. Trong cuốn sách này, Delia miêu tả về điều kiện sống khắc nghiệt tại vùng sa mạc Kalahari ở Botswana: “Sau khi tính toán, chúng tôi được phép dùng 26 lít nước mỗi tuần để uống, nấu ăn và tắm giặt. Với nhiệt độ thường xuyên lên tới 50 độ C, chúng tôi phải đặt những thùng nước dưới bóng râm của cây keo rồi đợi nguội để uống. Nhưng nếu chờ quá lâu, nước sẽ nhanh chóng bốc hơi”.

Trải nghiệm của Delia đã mang lại những giá trị khác biệt cho cuốn sách. Cry of the Kalahari được dịch sang bảy thứ tiếng, trở thành một trong những cuốn sách về thiên nhiên bán chạy nhất nước Mỹ năm 1984, đồng thời đạt giải thưởng John Burroughs năm 1985.

Sĩ Vân